W ORLD E XPLORER     

Siteoverzicht
Email
Homepage
     

Rubriek : Dier - algemeen

Voorjaar op de toendra

Eind mei smelt op de toendra de sneeuw weg en er ontspruit nieuw plantenleven aan de al onder de sneeuw gevormde knoppen. Dat lijkt voor ons, die een meer gematigd klimaat gewend zijn, haast onmogelijk snel te gebeuren. Plotseling is de vlakte bezaaid met de bloemen van papavers, ooievaarsbekken, vergeet-mij-nietjes en steenbreek. Al even snel vormen zich poelen en ondiepe meren. Er verschijnen pollen moerasplanten zoals zegge en zwenkgras, en grote kluiten korstmos, die merkwaardige levensvorm die eigenlijk een vereniging is van een wier en een schimmel. Met al die poelen en meertjes verschijnen er grote zwermen insecten : allerlei muggen, schietmotten en waterjuffers.
Als eerste komt, al voordat de sneeuw smelt, de sneeuwgors, later gevolgd door leeuweriken, tapuiten, oeverlopers, steenlopers en andere pleviertjes. Dan komen daar nog de zwanen, eenden en ganzen bij. Al deze vogels broeden op de toendra en vertrekken in de loop van juli en augustus weer naar het zuiden. Er is een legende over de brandgans, die in het Engels 'barnacle goose' (eendemosselgans) heet. Die legende verhaalt dat de oude Britten, die deze vogels tijdens hun trek boven zee zagen verdwijnen, geloofden dat ze dan in eendenmossels zouden veranderen. Dat hield in dat ze konden worden beschouwd als schelpdieren en ook dat ze, net als vis, op vrijdag en andere vastendagen gegeten mochten worden.
Onder de grotere zomergasten vinden we de rendieren, de wilde rendieren uit Siberi� en hun half tot huisdier gemaakte soortgenoten uit Scandinavi�. Ze komen af op de jonge planten, vooral op het rendiermos, dat geen echt mos is, maar een blauw gekleurd korstmos. De weg naar het gebied wordt hen daarbij als het ware gewezen door dichte drommen stekende muggen en steekvliegen. De rendieren kunnen zich, met hun gespleten hoeven die zich kunnen uitspreiden en zo hun lichaamsgewicht over een groter draagvlak verdelen, gemakkelijk over sneeuw bewegen. Daarom is het rendier in het noorden van Europa, tot lastdier van de mens geworden.
Roofdieren worden naar de toendra gelokt door de daar levende kleine knaagdiertjes, zoals de lemmingen, die dan uit hun holen komen. Onder de grotere roofdieren treffen we de wolf aan, en ook de veelvraat. De veelvraat lijkt wel iets op een kleine beer, maar in werkelijkheid behoort hij tot de marterachtigen. De kleine roofdieren, zoals poolvossen, wezels en hermelijnen, overwinteren in het zuidelijke deel van de toendra en komen in de zomer ook naar het uiterste noorden.
Een andere bewoner van de toendra, die daar zomer en winter blijft, is de muskus-os. Hij brengt de winter door op de hoger gelegen gedeelten van de toendra, waar de ijzige wind het struikgewas vrij van sneeuw houdt. Hij is groot, ruig behaard en lijkt op een rund, maar hij is meer verwant aan de schapen en geiten. De muskus-os wordt beschermd tegen de kou door zijn dubbele vacht : een dichte, wollige laag en daaroverheen een laag lange, bijna tot de grond reikende dekharen. Tegen aanvallen van roofdieren verdedigen de muskus-ossen zich door een gesloten kring te vormen, met de gehoornde koppen naar buiten en met de kalveren in het midden. Tegen de met geweren bewapende men heeft deze methode niet mogen baten. In het midden van de negentiende eeuw werd de muskus-os in Europa geheel uitgeroeid. Nu wordt hij in Europa op zorgvuldig gekozen plaatsen weer uitgezet.
Onder de vaste bewoners van de toendra treffen we verder nog twee aan elkaar verwante vogelsoorten aan. Het zijn de sneeuwhoen en de moerassneeuwhoen. Beiden leven hoofdzakelijk op de grond, van knoppen, blaadjes, zaden, bessen en in de zomer ook wel van insecten. Ze zijn groot en log en ze kunnen zich niet snel wenden en keren. Hun verdediging tegen roofdieren ligt in hun schutkleuren. Tijdens de zomer zijn ze grijs, bruin en zwart gevlekt. Maar ze worden - net als de poolvos en de hermelijn - totaal wit tijdens de najaarsrui, voordat de lange en barre winter weer aanbreekt.
 


Klik hier om deze pagina als je startpagina in te stellen !

Google
 
Web www.worldexplorer.be
www.infoblog.be
© 2006 - WorldExplorer