W ORLD E XPLORER     

Siteoverzicht
Email
Homepage
     

Rubriek : Dinosaurussen
 

 

De dinosaurussen : de saurischia

De grootste landdieren uit het verleden die we kennen zijn de dinosaurussen. Letterlijk betekent dit : schrikhagedissen. De naam dinosaurus heeft geen strikte wetenschappelijke betekenis.
Er bestaan twee orden van dinosaurussen : de saurischia en de ornitischia. De verschillen hiertussen hebben grotendeels betrekking op de lichaamsbouw, vooral op de kenmerken van het bekken en het gebit. De saurischia verschenen het eerst. Ze ontwikkelden zich in snel tempo tijdens een groot deel van het Secundair of Mesozo�cum. Ze beheersten in die tijd grote gebieden van de aarde. Tegen het einde van
de Krijt-periode stierven ze (om onbekende redenen) bijna volledig uit. Ze moesten toen het veld ruimen voor de zoogdieren, die in het Tertiair of Kenozo�cum snel in aantal toennamen.
De saurischia zijn op hun beurt weer verdeeld in twee grote groepen : de sauropedia of planteneters en de teropedia of vleeseters.
De sauropedia waren plantenetende dinosauruseen, waarvan in 1878 de eerste vondsten werden gedaan. Men ontdekte toen een compleet, twee meter lang dijbeen van een dinosaurus-soort, die Atlantosaurus werd genoemd. De afmeting van het dijbeen gaf aanleiding tot allerlei fantasie�n over de grootte van dit dier. Op grond van allerlei onderzoekingen werd toen een lengte vastgesteld van wel veertig meter. Thans weten we dat de grootste afmeting van een dinosaurus ongeveer 25 meter moet zijn geweest. Dat is toch nog altijd een verbazingwekkende grootte voor een landdier.
De enorme massa van het lichaam werd gedragen door vier reusachtige op zuilen lijkende poten. Sommige soorten hadden een zeer lange nek, met een naar verhouding kleine kop. De hersenen waren maar klein van afmeting. Soms was de doorsnede van de hersenen tienmaal kleiner dan die van bepaalde stukjes ruggemerg.
De sauropedia hadden het typische gebit van een planteneter. Men neemt aan dat de grootste van deze dieren voornamelijk leefden in meren en moerassen met een rijke plantengroei. Dankzij hun enorm lange hals konden ze zelfs in diep water hun kop boven water houden en ademhalen.
De meest opzienbarende soort van de sauropedia was de brachiosaurus (zie foto : skelet in museum te Berlijn). Dit dier kon rustig boven later blijven ademhalen, terwijl zijn poten in twaalf meter diep water stonden. Dit enorme monster had een gewicht van ongeveer 45 ton.
Bekend is ook de diplodocus, een sauropedia-soort waarvan de Amerikaanse miljardair Carnegie een groot aantal kopie�n in gips heeft laten maken. Deze kopie�n van een prachtig skelet met een lengte van 22 meter, werden door Carnegie aan diverse grote Europese musea geschonken.
Ook de brontosaurussen waren meer dan twintig meter lang en wogen ongeveer 35 tot 40 ton. Van deze kolossen zijn fossiele pootafdrukken gevonden. Door middel hiervan heeft men de grootte van hun stappen kunnen berekenen en hun manier van lopen kunnen afleiden.
Tegelijkertijd met de sauropedia bestond de grote groep van de vleesetende dinosaurussen, de teropedia. Enkele soorten teropedia kunnen we rekenen tot de grootste vleeseters aller tijden.
Van de teropedia was de tirannosaurus ongetwijfeld de indrukwekkendste vertegenwoordiger. Sommige geleerden noemen hem terecht 'tirannosaurus rex', wat betekent 'de koning van de vleesetende reptielen'. Dit enorme dier was meer dan veertien meter lang, bijna zes meter hoog en woog waarschijnlijk ongeveer tien ton. Dit is ongeveer evenveel als het gewicht van vier grote olifanten. De tirannosaurus had evenals alle teropedia slechts twee poten, hij liep alleen op zijn twee enorm sterke achterpoten. Het voorstel deel van zijn lichaam was veel minder ontwikkeld en de voorpoten die daaraan vastzaten, waren naar verhouding zeer klein. De tirannosaurus greep zijn voedsel vast met zijn gebit, dat bestond uit talrijke scherpe, gekromde slagtanden. Zijn kop was reusachtig groot. Men heeft een tirannosaurus-schedel gevonden van 1,25 meter lang. Ondanks zijn schrikwekkende kracht ving de tirannosaurus waarschijnlijk geen levende dieren. Hij moest zich tevreden stellen met kadavers van grote plantenetende dinosaurussen. Er zijn enkele fossiele pootafdrukken gevonden van een grote tweevoeter in de steenkoolgebieden van Utah en Colorado in Amerika. Deze zijn waarschijnlijk afkomstig van een tirannosaurus. In Utah zijn afdrukken bewaard gebleven van zeven stappen van zo'n dier. De afdruk van de achterpoten is 0,76 meter lang en 0,79 meter breed en iedere stap heeft een lengte van 3,76 meter. Bij een ander spoor dat men in Utah heeft gevonden, zijn pootafdrukken gemeten van ruim 1,33 meter.


Klik hier om deze pagina als je startpagina in te stellen !

Google
 
Web www.worldexplorer.be
www.infoblog.be
© 2006 - WorldExplorer