Rubriek :
Dier - algemeen
Dierenleven in tropisch water
De
rivieren en meren in het tropische oerwoud van Zuid-Amerika zijn
het leefgebied van een paar opvallende in het water levende
zoogdieren en een groot aantal merkwaardige vissoorten. Enkele
zijn zelfs tot de verscheurende dieren aan te rekenen. De
piranha's (zie foto) bijvoorbeeld zijn vissen die in scholen
leven en warmbloedige dieren aanvallen. Elk warmbloedig dier dat
het slachtoffer van zo'n school piranha's is, wordt werkelijk
verscheurd. Dat gebeurt in een heel korte tijd. Alleen het
geraamte blijft dan over en zakt naar de bodem. De tanden van
deze vissoort zijn vlijmscherp en worden door de daar levende
bevolking wel gebruikt om te snijden en te knippen.
De grote pirarucu of arapaima, die een lengte van meer dan drie
meter kan bereiken bij een gewicht van om en bij de tweehonderd
kilo, is ��n van de grootste zoetwatervissen ter wereld. Deze
vis leeft alleen in het Amazone-gebied. Hij is een viseter, die
veel voedsel nodig heeft. Hij pakt alles wat hij kan krijgen.
Sidderalen en mesalen zijn nachtvissen. Ze vertrouwen op hun
radarsysteem bij het zoeken naar een prooi. Die verdoven ze door
een elektrische schok om hen daarna op te eten.
In het Amazone-gebied leven zeer veel soorten meervallen.
Sommige daarvan zijn blind en hebben geen pigment in hun huid,
omdat ze op de bodem van de rivieren of plassen leven of in
onder water gelegen holen. Ze hebben baarddraden, waarmee ze hun
prooi opsporen. Enkele soorten pantsermeervallen kunnen zelfs
enkele uren op het land verblijven, als de plassen waarin ze
leven zijn uitgedroogd. Ze proberen in die korte tijd ander
water te vinden. Hun kieuwholten zijn gedurende die tijd
afgesloten, om het uitdrogen van de kieuwen te voorkomen.
Het mannetje van een andere soort, de Braziliaanse meerval,
vergroot in de voortplantingstijd zijn onderlip en vormt zo een
broedkamer voor de eieren.
E�n van de dieren die het water van de Amazone voor de mens
gevaarlijk maken is de pijlstaartrog, ��n van de weinige
kraakbeenvissen die in zoet water leeft. Om zich te beschermen
is hij uitgerust met een paar uiterst giftige stekels op de
bovenkant van zijn staart.
Op
de bodem van de rivieren in het Amazone-gebied leeft ��n van de
verschillende parasitaire meervalsoorten, de gevreesde candiru.
Hij is doorschijnend met een geelachtige tint. Hij heeft grote
ogen en naar achteren gerichte dorens aan de zijkanten van zijn
kop. De candiru is ongeveer twee en een halve cm lang en hij
graaf zich in lichaamsopeningen van andere dieren in. Wanneer
dat bij mensen gebeurt, is het bijna onmogelijk deze parasiet
anders te verwijderen dan door middel van een operatie.
Een merkwaardige vis in dit gebied is de vieroog-vis. De
vieroog-vis heeft ��n paar ogen, maar elk oog is in twee stukken
gesplitst. Als de vieroog-vis met zijn kop aan de
wateroppervlakte ligt - en dat gebeurt bijna voortdurend - kijkt
hij met het bovenste deel van elk oog naar wat er boven het
water gebeurt. Men het onderste deel van elk oog neemt hij waar
wat er onder water aan de hand is.
Behalve de vele en kleurige vissoorten van de Amazone zijn daar
ook enkele opvallende waterzoogdieren, zoals twee
rivierdolfijnen, een brakwater-dolfijn en de Zuidamerikaanse
zeekoe.
De Orinoco-dolfijn moet niet verward worden met de
Amazone-dolfijn en de Guyana-dolfijn. Deze laatste leeft
uitsluitend waar zoet en zout water elkaar ontmoeten, onder
andere in de Amazone-delta. De Orinoco-dolfijn is te vinden in
de modderige bovenstroomse rivieren van de Amazone.
